W strukturach wewnętrznych roślin, zachodzi cały cykl zmian fizjologicznych, mających na celu przygotowanie do okresu spoczynku. Zahamowana zostaje fotosynteza, ulega zmianie gospodarka wodna roślin oraz spowolniona zostaje intensywność oddychania. Widocznym objawem tych zmian w przypadku drzew i krzewów liściastych jest przebarwienie i zrzucanie liści.

Na skutek mniejszej ilości światła dziennego ustaje proces fotosyntezy, następuje rozkład zielonego chlorofilu w liściach, a wszystkie znajdujące się tam składniki odżywcze są odprowadzane i następnie magazynowane w korzeniach. W liściach pozostają tylko niewykorzystane przez rośliny barwniki, karoteny o barwie czerwonej i ksantofile o barwie żółtej. Barwniki te nadają liściom charakterystyczne, mieniące się złotem, brązami i czerwienią, jesienne zabarwienie.

Po odprowadzeniu substancji odżywczych liście stają się zbędne. W miejscu połączenia ogonka liściowego z pędem, wytwarzana jest tkanka odcinająca oraz warstwa korka. Następnie pod wpływem grawitacji i ruchów powietrza, liście odrywają się od pędu. Po opadnięciu ulegają dalszemu rozkładowi i mineralizacji, przy udziale mikroorganizmów (edafon) zasiedlających ściółkę leśną, przechodząc przez kolejny etap obiegu pierwiastków w ekosystemie leśnym.

O wiele lepiej przystosowane do przezimowania są drzewa i krzewy iglaste. Podstawowe procesy życiowe również ulegają ograniczeniu, jednak aparat asymilacyjny jakim są igły nie jest zrzucany. Igły pokryte są grubą skórką i nalotem woskowym, co zabezpiecza je przed bezpośrednim działaniem niskiej temperatury. Wewnątrz igieł zachodzą zmiany polegające m.in. na zaniku wody w komórkach, co zabezpiecza je przed zamieraniem z powodu zamarznięcia wody. Wyjątkiem wśród rodzimych drzew iglastych, jest modrzew, który w okresie jesieni, pozbywa się igieł.

Dojrzewają właśnie owoce wielu gatunków drzew i krzewów liściastych. Dla zachowania ciągłości gatunku istotne znaczenie mają zawarte w nich nasiona, których pierwszym zadaniem, warunkującym dalszy rozwój, jest przedostanie się do środowiska glebowego. W celu ułatwienia tej drogi wykształciły się różnorodne typy owoców, zróżnicowane pod względem kształtu i budowy, wyposażone często w aparat lotny umożliwiający przenoszenie przez wiatr na znaczne odległości, dochodzące w sprzyjających warunkach, nawet do kilku kilometrów.

Najczęściej spotykanymi typami owoców pośród drzew leśnych są orzechy i skrzydlaki. Orzechy wykształcają takie rodzaje, jak dąb, buk, lipa, grab i leszczyna. Natomiast skrzydlaki są charakterystyczne dla brzozy, olszy, wiązu, klonu i jesionu. Inną grupą owoców są owoce mięsiste, gdzie nasiona okryte są soczystą owocnią.

Owocnia jest często smacznym i wartościowym pożywieniem zwierząt, które zjadają ją wraz z nasionami, przyczyniając się do rozprzestrzenienia danego gatunku. W trakcie przechodzenia nasion przez układ trawienny zwierząt, zapoczątkowany zostaje także proces mający na celu umożliwienie ich skiełkowania, po wydaleniu z organizmu. Polega to głównie na uszkodzeniu przez soki trawienne twardej okrywy nasiennej. Jagody występują np. u bzu i porzeczki, a pestkowce u śliwy, czereśni, kaliny, derenia, czeremchy i kruszyny. Kolejną grupą owoców spotykaną w lesie są tzw. owoce pozorne. Wyróżnia się tutaj owoce jabłkowate - charakterystyczne dla jabłoni, gruszy i jarzębu, owoce głogowate - występujące u głogu, oraz owoce różowate - typowe dla róży.

Intensywność obradzania owoców nie jest jednakowa każdego roku i zależy głównie od panujących w okresie ich zawiązywania i rozwoju, warunków atmosferycznych. Szczególnie niekorzystny wpływ mają przymrozki w okresie kwitnienia, susza, intensywne opady deszczu, grad itp. Na stopień urodzaju mogą również wpływać owady odżywiające się nasionami lub niszczące aparat asymilacyjny roślin oraz występujące choroby grzybowe, wirusowe i bakteryjne.

Niektóre gatunki, jak np. dąb szypułkowy, dąb bezszypułkowy i buk pospolity, obradzają obficie tylko raz na kilka lat (dęby co 4-6 lat, a buk co 5-8 lat). Wśród drzew iglastych we wrześniu dojrzewają nasiona jodły. Jodła pospolita jest jednym z niewielu gatunków, których szyszki rozpadają się po dojrzeniu nasion. Innym gatunkiem iglastym, którego nasiona dojrzewają w tym okresie jest cis pospolity.Cis jest drzewem dwupiennym, nie wytwarza szyszek, a nasiona otoczone czerwoną, soczystą osnówką, rozmieszczone są na pędach osobników żeńskich. Jest to roślina trująca, zawierającą toksynę, której pozbawiona jest tylko czerwona osnówka otaczająca nasiono.